De laatste cross van het jaar komt eraan. Door de afwezigheid van Van der Poel en van Aert hebben andere toppers zoals Iserbyt en Vanthourenhoutplots weer wat meer kans om als eerste over de finishlijn te bollen. Het veldrijden barst net als veel andere sporten van het talent, maar soms wordt een sport zo gedomineerd door absolute toppers dat atleten hun voldoening moeten vinden in de rol van subtopper. Dat geldt niet alleen in het veldrijden: het nieuwe Formule 1-seizoen staat voor de deur, met zeventien coureurs die niet Hamilton, Verstappen of Leclerc heten. 

Niet alleen in de sport, maar overal vind je talenten die zich onderscheiden in hun kunnen, maar net niet het niveau halen van hun wereldvermaarde competitie. Denk maar aan de uitstekende verkoper die beter is dan de meesten, maar niet zo goed als dat ene saleswonder, of de briljante programmeur die toch in de schaduw blijft van zijn collega-genie. Subtoppers noemen we hen, en ze doen vaak meer en krijgen er minder voor terug. Hoe blijf je gemotiveerd aan de subtop? En hoe erg is het om niet geboren te zijn voor het goud? 

Ken jezelf en blijf groeien

Eerst en vooral is het niet altijd eenvoudig om zelf de grenzen van het eigen kunnen in te schatten. Sommigen onderschatten zich, en lijden aan het imposter syndroom. Hoewel ze erg gekwalificeerd zijn, voelen ze zich niet op hun plek. Andere mensen overschatten zich dan weer. In realiteit kunnen de meesten van ons wanneer ze er de tijd voor nemen wel inschatten waar ze staan ten opzichte van hun concurrenten, al kan een betrouwbaar extern oog daar zeker bij helpen. Hoe dan ook is het belangrijk om je kwaliteiten te kennen en te accepteren.

De subtopper moet meer doen om zijn of haar eigen motivatie op peil te houden. Je zal jezelf doelen moeten stellen. Iedere mens heeft een oneindig vermogen om bij te leren. Morgen beter zijn dan vandaag, is een haalbaar en lovenswaardig doel dat je volledig zelf onder controle hebt. Maak je progressie ook goed zichtbaar om daaruit de nodige voldoening te halen. Externe factoren zoals andermans talent spelen daarin geen rol. 

Kan je op basis van een objectieve analyse, jezelf realistische doelen stellen om zo te blijven verbeteren en het maximale uit jezelf te halen. Dat is op zich een prestatie om trots op te zijn, want meer kan je niet doen.

Kijk naar binnen 

Ik sprak eerder al over wat een absolute topper moet doen om piekprestaties te halen, en hetzelfde geldt voor een subtopper: alles begint bij intrinsieke motivatie. Waarom doe jij wat je doet? In de praktijk zal je bijna altijd iemand beter, groter, rijker of succesvoller vinden wanneer je daarnaar zoekt. Wie zich daarop fixeert, wordt ongelukkig. Zorg er dus eerst en vooral voor dat je doet wat je graag doet.  

Dan is het belangrijk om voldoening te halen uit andere zaken dan die gouden medaille, de hoogste verkoopcijfers of het equivalent hiervan in jouw beroep. Voor een subtopper is consistentie heel belangrijk. Doe iedere dag de juiste dingen om een zo goed mogelijk resultaat te halen en haal voldoening op de manier waarop je je job uitoefent. Wie consistentie hoog in het vaandel draagt, zit bovendien in een uitstekende uitgangspositie wanneer de topper het toch eens laat afweten. 

Motivatie zonder roes 

Als subtopper blijft dat goud vaak uit. De roes van de absolute overwinning ontbreekt, dus is het iets moeilijker om gemotiveerd te blijven. Vergeet dus nooit waarom je ooit begonnen bent met wat je doet en waarom het je passie is. Een passie is, net als liefde, werken en soms is het nodig om jezelf eraan te herinneren waarom je het zo graag doet.

Misschien beklaag je jezelf dat je harder werkt dan een collega voor wie het allemaal vanzelf komt. Menig veldrijder zal van Aert of van der Poel al met die blik bekeken hebben. Het is normaal om zo te redeneren. De maatschappij duwt ons ook die richting uit door haar sterke focus op prestaties, maar pure prestaties en resultaten zijn niet de enige maatstaven om succes te meten. Je kan het echter ook omkeren: Je doet het meeste voor je sport of je job en daar mag je best trots op zijn. Probeer om met je harde werk juist te leren van de wereldtoppers in je vakgebeid zodat je hen kan gebruiken om zelf beter te worden.

Kan je dan nog plezier halen uit de basis, zoals het fietsen zelf voor de veldrijder, of het menselijk contact voor de verkoper, dan heb je de juiste kaarten in handen om als tevreden mens door het leven te gaan. Is dat niet zo, en dan kan het tijd zijn om een andere uitdaging te zoeken. Zelfs Hamilton stopt ooit met racen. 

Meer dan prestaties 

Op het einde van de (veld)rit is het belangrijk om te beseffen dat prestaties maar één maatstaaf zijn om te meten wat je doet, en voor jezelf al zeker niet de belangrijkste. Ga opzoek naar je datgene waar jij voldoening uit haalt, vraag je af waarom je in het vak bent gestapt destijds, en kies persoonlijke doelen die je motiveren.